Fusie versterkt Omgevingsdienst

Heerde- In juli 2008 bracht de commissie Mans het rapport ‘De tijd is rijp’ uit. Dit initiatief volgde na meerdere ernstige incidenten in het land, waaronder de vuurwerkramp in Enschede, de brand in het Hemeltje in Volendam en de ramp in Moerdijk. Het rapport benadrukte uitvoerig de situatie op het gebied van milieu, waarbij vergunningverlening, toezicht en handhaving in handen waren van afzonderlijke provincies en gemeenten, wat resulteerde in enorme verschillen in aanpak. Het rapport van de commissie Mans diende uiteindelijk als fundament voor de oprichting van de Omgevingsdiensten in Nederland.

Fusie
Sinds de oprichting van de Gelderse Omgevingsdiensten in 2013/2014 zijn er overigens voortdurende zorgen geuit over de kwetsbaarheid van sommige kleine Omgevingsdiensten. Deze zorgen werden oorspronkelijk geuit in Gelderland, maar verspreidden zich later door het hele land. De recente fusie tussen ‘Harderwijk’ en ‘Apeldoorn’ in de nieuwe Omgevingsdienst Veluwe markeert een belangrijke stap in Gelderland om de robuustheid te vergroten en de kwetsbaarheid te verminderen.

Een pluim
De samenwerking en fusie zijn nauwlettend gevolgd door de fractie. Er zijn door de fractie meermalen inlichtingen ingewonnen bij de gemeentelijke organisatie in Heerde. Helder is dat het door de samenwerkende  instanties geleverde werk een pluim verdient voor kwaliteit en zorgvuldigheid!

Groot belang
Het belang van een goed functionerende Omgevingsdienst voor de deelnemende gemeenten is enorm, aangezien het gaat om de bescherming van het gemeenschappelijke milieu over een groter gebied dan elke individuele gemeente alleen. Het gaat om aanzienlijke financiële middelen afkomstig van diverse deelnemende gemeenten, en tevens om de invloed van de lokale politiek op een gemeenschappelijke dienst. Wanneer het werk dat is toevertrouwd aan de Omgevingsdienst (OD) door een deelnemende gemeente binnen het werkgebied van onze Omgevingsdienst Veluwe niet adequaat wordt uitgevoerd, heeft dit negatieve repercussies voor het imago van alle deelnemende gemeenten. Deze negatieve gevolgen strekken zich ook uit tot de financiële belangen van de deelnemers met betrekking tot onze dienstverlening. Slechte prestaties of gebrekkig georganiseerde werkprocessen resulteren in kosten en verminderde opbrengsten voor alle betrokken partijen.

In dit kader zijn er echter ook concrete vragen gerezen met betrekking tot toezicht en handhaving. De aanbevelingen van eerdere rapporten, waaronder die van de commissie Mans en Aartsen, zijn hierbij leidend genomen. Het is van groot belang dat er wordt gestreefd naar uniformiteit in beleid en uitvoering binnen het werkgebied van de Omgevingsdienst Veluwe. Waarbij het uitgangspunt leidend is dat de deelnemende gemeenten de nodige distantie betrachten om de OD de nodige ruimte te geven.

Struikelblokken
Er zijn echter nog enkele struikelblokken. Zo komt het voor dat gemeenten dossiers ‘terughalen’ bij de Omgevingsdienst, vaak omwille van de nabijheid van het bestuur en kortere communicatielijnen. Dit staat echter haaks op de noodzakelijke distantie zoals aanbevolen door de commissie Aartsen. Bovendien kunnen klachten en handhavingsverzoeken niet altijd rechtstreeks bij de Omgevingsdienst worden ingediend, wat de efficiëntie van het proces en de klachtenregistratie kan belemmeren.
Er is ook bezorgdheid geuit over de toewijzing van middelen voor toezicht en handhaving, aangezien sommige Omgevingsdiensten beperkt zijn in hun capaciteit vanwege (financiële) restricties opgelegd door deelnemende gemeenten als het gaat om toezicht en handhaving. Deze kwesties benadrukken de noodzaak van verdere samenwerking en afstemming tussen de deelnemende gemeenten en de Omgevingsdienst, met als doel een effectievere en uniforme aanpak op het gebied van milieubescherming te waarborgen.

Vragen
De volgende tien vragen zijn geformuleerd om meer duidelijkheid te verkrijgen over de werkwijze en het functioneren van de OD Veluwe:

1. Afstemming op Richtlijnen:
   Zijn de aanbevelingen van de Commissie Aartsen en de Landelijke Handhaving strategie leidend voor het handelen van de OD Veluwe? Zo nee, op welke punten wijkt het af? En waarom? En is het hierboven in de 4e alinea gestelde als vertrekpunt het juiste? Zo neen, wat is dan het gehanteerde vertrekpunt binnen het werkgebied van de OD Veluwe?;
2. Uniformiteit in takenpakket per Gemeente:
   Heeft de OD Veluwe per gemeente hetzelfde takenpakket? Graag enige uitleg en duiding als de aanbeveling van de Commissie Aartsen op dit punt niet gevolgd is;
3. Terugroepen van Dossiers:
   Komt het voor dat er dossiers door deelnemende gemeenten zijn ‘teruggehaald’? Mocht dat zo zijn dan graag wat achtergrond, de Commissie Aartsen adviseert meer afstand vanuit het bestuur en mandatering aan de directeur;
4. Klachten en Handhavingsverzoeken:
   Hoe is het indienen van klachten en handhavingsverzoeken binnen het werkgebied van de OD Veluwe geregeld?;
5. Uniforme klachtenregeling:
   Is er binnen de OD Veluwe 1 uniforme regeling aangaande het indienen van klachten en het doen van handhavingsverzoeken in milieukwesties? Worden deze afspraken ook nagekomen door de deelnemende overheden? Zo nee, waarom niet?;
6. Overzicht van Bedrijven en Risicocategorieën:
   Is er een overzicht bij de OD Veluwe waaruit blijkt hoeveel bedrijven door onze OD worden bediend en in welk risicocategorie die bedrijven zijn ingedeeld?;
7. Beschikbare uren Toezicht en Handhaving:
   Hoeveel uren zijn er begroot binnen de OD als het gaat om toezicht en hoeveel uren er beschikbaar zijn voor de handhaving binnen de OD? Is dat aantal uren voldoende? Zo nee, waar komt dat dan door?;
8. Handelswijze bij Begrotingsoverschrijding:
   Wat is de handelswijze binnen de OD Veluwe in de sector handhaving als de  begrote uren al ingezet zijn voor het eerder genoemde ‘gelijke speelveld’?;
9. Opvolging aanbevelingen Commissie van Aartsen:
   Wat is de stand van zaken bij de opvolging aanbevelingen Commissie van Aartsen in het werkgebied van onze OD (kamerbrief 8 -7- 2022)?;
10. Toekomstige Bijeenkomst voor Gemeenteraden:
    Is het AB van de OD Veluwe voornemens om ergens in 2024 een bijeenkomst te beleggen voor de raden om informatie te geven over het fusieproces en de raden bij te praten over de actualiteit bij de OD Veluwe?

Namens de fractie van de PvdA-Heerde,
Siebren Buist