Tekst van Siebren Buist m.b.t. het wolvenbeleid. Uitgesproken tijdens een bijeenkomst van de Provinciale Staten

Voor de lezer:

Siebren Buist (raadslid gemeente Heerde) heeft onderstaande tekst ingesproken op 17 januari 2024 bij een bijeenkomst van de Provinciale Staten van Gelderland in Arnhem. In deze bijeenkomst werd het wolvenbeleid ( ‘Grenzen aan de wolf in Gelderland’) van de Provincie besproken. Er waren 17 insprekers. Siebren was een van de weinige insprekers die niet afkomstig was uit de agrarische sector. 

Geachte Statenleden,

Ik ben Siebren Buist en spreek in namens de Vereniging Natuur en Milieu Epe (NME) en de Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn (SWMA). Wij zijn blij met het feit dat de wolf zijn plek heeft gevonden op de Veluwe maar… Ons land is dichtbevolkt en dichtbebouwd, anders dan bijvoorbeeld Zweden of Duitsland. Het aantal landbouwhuisdieren per vierkante kilometer is hier meer dan in welk ander land ter wereld dan ook. De EU gaat de wolf qua bescherming een lagere status geven. Dat alles maakt begrijpelijk en acceptabel dat we het dier hier niet ‘overal’ en niet ’in onbeperkte aantallen’ kunnen hebben. Dat impliceert beheren, goed beheer is pas uitvoerbaar als het voortraject op orde is. Voorlichting, het meenemen van mensen en het treffen van maatregelen zullen breed en doeltreffend moeten zijn ingezet. Dat is nog niet het geval.

U gaat beslissen over het nieuwe wolvenbeleid. Een aantal punten geven we u mee:

-Of het voorliggend document juridisch voldoende onderbouwd is, nu al passend is en of het gestelde houdbaar is in procedures bij de rechtbank laat ik als jurist nu voor wat het is. De inhoud van de door Brussel veranderde status van de wolf in combinatie met precieze betekenis en ingangsdatum daarvan zal helderder moeten zijn. De provincie gaat vast een externe juridische deskundige inhuren om daar naar te kijken. Gelderland is als het gaat om procedures bij de rechtbank inzake natuurkwesties (bijvoorbeeld Radio Kootwijk en de ‘tamme wolf’ in het NP de Hoge Veluwe) inmiddels een aantal keren van een ‘koude kermis thuisgekomen’. Wellicht was en is de bestuurlijke wens om iets specifieks te willen sterker dan wat wet en regelgeving mogelijk maken…

-De provincie heeft op een aantal punten rondom de wolf een hoofdrol. De provincie gaat over:

a. het natuurbeschermingsbeleid;

b. het voedselaanbod door het afschotbeleid van wild:

c. het subsidiebeleid aangaande beveiliging van landbouwhuisdieren;

d.de uitkering van wolvenschade.

De provincie is een tandeloze leeuw als het gaat om het afdwingen van wettelijke verplichting voor dierenhouders om hun dieren te beveiligen tegen roofdieren. Deze bevoegdheid is door de Minister toebedeeld aan de NVWA. De NVWA geeft daaraan geen enkele prioriteit. De provincie zou daarover afspraken met de NVWA kunnen maken of in overleg met LNV zelf die bevoegdheid kunnen verwerven.

-Wij vinden het van belang dat mensen die wonen in gebieden waar regelmatig boerderijdieren eenvoudig tot prooi kunnen worden gemaakt meer moeite doen om dieren te beveiligen dan nu het geval is (slecht 3,5 % treft maatregelen) Nu zien en horen we te vaak dat men geen moeite wil doen (te duur, te veel werk, het dier hoort hier niet thuis)

Pas als op het terrein van de beveiliging zaken veel beter geregeld zijn dan nu kom je toe aan een vervolgstap (beheren) inzake de wolf. Nu liggen er nog te veel onbenutte mogelijkheden.

-In de notitie staat dat er informatie is opgehaald bij de mensen. Ons gevoel, gebaseerd op krantenartikelen, is dat de informatie over hoe aan kijken tegen de wolf eenzijdig en gekleurd is opgehaald bij de bewoners van gebieden waar de wolf actief geweest is. Op deze wijze ontstaat wel een erg scheef beeld (misschien wel het gewenste beeld) bij de bestuurders. We verwachten van onze bestuurders (de gedeputeerde en burgemeesters) dat zij inwoners eerlijk en volledig informeren.

Nu wordt er, zo lijkt het, door de bestuurders bij wijze van spreken meegehuild met de wolven in het bos (de bewoners van de getroffen gebieden).

Nu de boodschap vanuit het bestuur aan de inwoners nogal eenzijdig is, zijn we nog niet zover dat er een vervolgstap (beheren) kan worden gezet. Er liggen nog legio onbenutte mogelijkheden voor voorlichting en het geven van een congruente en volledige boodschap.

Die nieuwe boodschap van uit de verschillende bestuurslagen zou kunnen zijn:

‘Het is een drama als dieren worden aangevallen en gedood. Er is een subsidiemogelijkheid om te beveiligen, er is een regeling om schade te vergoeden. U hebt als dierenbezitter de verplichting zelf het nodige te doen. Op de Veluwe blijkt slechts 3,5 % van de percelen waar geiten en schapen weiden afdoende tegen de wolf beschermd te zijn. We zullen moeten accepteren dat de wolf terug is (gegeven Europese wet- en regelgeving inzake het natuurherstel). Dat herstel is geen luxe maar broodnodig (Simpel samengevat: de wolf is een onmisbare schakel bijvoorbeeld in bosherstel)’

“Aan u als bestuurder de taak, constructief en inspirerend beleid te maken. Dat begint met eerlijkheid en openheid”

-In de notitie wordt naar onze mening te weinig stil gestaan bij de rol, de verplichting en de verantwoordelijkheid die grondeigenaren en natuurbeheerdersorganisaties hebben als het gaat om de wolf. Onder hen zijn de nodige gemeenten die zelf een eigen natuurterrein hebben en ook de nodige grote beheerders ( zoals SBB, Gelders Landschap en Kastelen en Natuurmonumenten). De houding van de provincie in hun richting lijkt nogal dominant en regisserend. Dat is over het algemeen niet bevorderlijk voor het nemen van eigen verantwoordelijkheid en het oppakken van de eigen taak en rol. Dat speelt temeer nu er tussen provincie en natuurterreinbeheerders ook nog op andere terreinen relaties liggen, soms ook financieel van aard. Welke pet heeft de provincie op? (Een vergelijking met Radio Kootwijk komt op, de provincie als natuurbeschermer, als geldverstrekker voor opknappen van monumenten en ‘gedoger’ van illegale activiteiten door SBB.)

Samenvattend:

-Kijk nog eens goed naar de juridische kwaliteit en onderbouwing van wat voorligt en maak een realistisch tijdpad aangaande de realisatie van het beleid;

-Zorg er voor dat de provincie invloed krijgt op het afdwingen van maatregelen door dierhouders in de kwetsbare gebieden;

-Zorg voor een deugdelijke ondersteunende reactie richting getroffenen, wees daarbij evenwichtig en leg de vinger ook op de zere plek bij de getroffenen;

-Zorg voor een collectieve en gedragen bestuurlijke boodschap;

-Heb oog en bied ruimte voor de zelfstandige positie van eigenaren / beheerders van natuurterreinen op de Veluwe als het gaat om bescherming van (de verblijf en rustplaatsen) van de wolf.

Aan u als bestuurder de taak, constructief en inspirerend beleid te maken. Dat begint met eerlijkheid en openheid.

Siebren Buist